>> quán cafe đẹp tại daklak
>> Ẩm thực tây nguyên
Cha của Yến, một cựu chiến bình đã từng tham gia chiến trận miền núi phía Bắc mang theo cái gia đình 5 người của mình từ Hòa An ( Cao Bằng) chuyển vào Ea H’Leo năm 1991. Là người “ nhìn xa trông rộng”, mua được bao nhiêu đất ở quê mới, ông không chỉ trồng cà phê, mà còn dành phần lớn trồng rừng. Trên đất rừng lại trồng hoa màu, lương thực, lấy ngắn nuôi dài ( những bài học tưởng cũ mà vẫn rất hữu ích đấy chứ). Trồng để đó.
Cơ duyên để gặp, làm quen rồi nên duyên chồng vợ, là từ cậu em trai theo học Thiếu sinh quân ở Gia Lai, dẫn bạn cùng lớp Niê Hoàng Kiệt ( lúc ấy là hai chàng trai cùng “ đồng hương Đăk Lak” ) về nhà chơi. Sau cưới, vợ theo chồng về buôn Ea Măp, thị trấn Ea Pok huyện Cư M’gar ( Đăk lăk) sinh sống. Yến là chị cả. Từng phụ mẹ mở cửa hàng ăn nho nhỏ ở quê cũng như ở Ea H’leo, nên về quê chồng, Yến nghĩ ngay đến việc phát huy cái nghề ấy để phụ thêm sinh hoạt gia đình. Nhất là góp sức chăm mẹ chồng tai biến mạch máu não.
Mua gần 1 sào đất vườn trong buôn gần nhà. Lúc đầu chỉ là một quán ăn nhỏ, lâu dần thành địa chỉ đặt ăn có tiếng trong thị trấn. ( Đã nhiều lần các thế hệ lãnh đạo huyện Cư M’Gar có ý mời đến buôn Măp, thị trấn Ea Pok dùng bữa, nhưng ngại xa nên tôi thường từ chối. Mãi rồi cũng có dịp được thưởng thức với lời mời hấp dẫn hơn “ ẩm thực Ê Đê cô ạ”. Hóa ra là nhà hàng của Yến). Đủ lo cho kinh tế gia đình. Ổn định cuộc sống rồi, Yến lại nghĩ sang điều khác.
Có lẽ từ những ngày ở Ea H’Leo, có chút năng khiếu văn nghệ, Yến tham gia những Liên hoan nghệ thuật quần chúng của huyện, tỉnh, có nhiều dịp giao tiếp, nên văn hóa Ê Đê ngấm vào tâm hồn lúc nào không rõ. Không chỉ yêu những điệu múa, câu hát, Yến thích căn nhà sàn mỗi lần có thêm một cô gái lấy chồng lại được nối dài ra. Yêu cả những tấm váy áo với hoa văn đỏ đen rực rỡ . Nhất là yêu thích các món ăn trong những ngày hội văn hóa được các mẹ, các chị chế biến. Về sống cùng gia đình chồng giữa một buôn cận kề chân núi Cư H’Lâm với rừng cây xanh cổ thụ và câu chuyện huyền thoại về nàng con gái tù trưởng H’Lâm xinh đẹp, tiếp xúc trực tiếp với bà con đồng tộc của chồng, chứng kiến sự mất đi của những điều mình yêu mến, Yến càng thấy ham muốn làm một cái gì đó để níu kéo. Hơn nữa, cho thỏa niềm đam mê của chính . Bàn với cha mẹ hai bên và chồng, không ngờ Yến nhận được sự đồng lòng của cả đại gia đình.
Vậy là, cha chặt hạ cả cánh rừng tếch ở Ea H’leo lấy gỗ góp cho con gái dựng nhà. Mẹ “củng cố” lại kiến thức các món ăn dân tộc ngày còn ở quê hương. Ama chồng tìm các amí nấu ăn giỏi trong buôn về dạy con dâu những món ăn truyền thống Ê Đê. Vợ chồng Yến tự mình thiết kế vườn tược. Này nhé, đất hẹp quá, phải tận dụng từng tý một. Dọc vách tường chồng và em rể treo những ống tre to đổ đầy đất để Yến gieo rau thơm và hành. Bên dưới xen rau, cà, xả…là những cây đu đủ đực để lấy hoa nấu ăn . Trên bờ tường, ngoài cổng rào, dây bầu, bí , mướp, kể cả loại bầu hình nậm rượu tưởng chừng như giống đã thất truyền, vàng rực hoa giữa đám lá xanh mướt. Heo gà giống truyền thống đặt bà con trong buôn nuôi. Đảm bảo thức ăn mời thực khách là sản phẩm sạch của nhà và buôn làng. Hai chị em Yến, Vân còn tìm đến nhà các nghệ nhân dệt thổ cẩm trong buôn đặt vải may chăn, nệm, đồng phục cho nhà hàng. Rồi mời nữ nghệ nhân Ê Đê được danh hiệu “ bàn tay vàng” làm rượu cần ở tận bên huyện Krông Na về truyền dạy chế biến….Cứ thế, sau hơn một năm chuẩn bị, mọi việc dần hoàn thành. Đúng ngày khai mạc Lễ hội cà phê & Liên hoan cồng chiêng Buôn Ma Thuột 2017, Nhà hàng & Du lịch cộng đồng Cư H’Lâm chính thức khai trương. Thực đơn có cả các món ăn truyền thống Ê Đê như Vech, cà đắng , gà, cá, heo nướng thơm trên lửa, lẫn những món ăn cổ truyền khác biệt của người Tày, Nùng và mọi món ăn trong các nhà hàng, chiều theo ý khách. Nếu có yêu cầu, không chỉ nghệ thuật dân gian cồng chiêng Ê Đê, mà cả hát Then Tày sẵn sàng phục vụ.
Mới đó mà đã có các khách người Pháp, Úc, Trung Quốc đến dừng chân nghỉ lại. Yến tổ chức đưa khách không chỉ thăm cảnh buôn Măp, mà còn đến rửa chân tay nơi bến nước sau khi dạo thăm vườn cà phê, dầm chân lội ra giữa thác Drei Bĭ ở xã Cư Suê. Cảm giác thanh thản tuyệt vời khi đắm mình giữa thiên nhiên cao nguyên, khiến du khách đều hẹn một ngày trở lại.
Đến đó cũng chưa hết chuyện về người phụ nữ dân tộc Nùng này. Giám đốc Trung tâm văn hóa huyện Cư M’gar cho biết, từ nay đến cuối năm 2017, huyện sẽ cùng phối hợp mở một lớp dệt thổ cẩm cho buôn Măp ngay tại nhà hàng của Yến . Tiếp đến nếu được, sẽ là một lớp truyền dạy tấu ching. Bây giờ khi cần thì vẫn mời nghệ nhân đánh ching, mời chị em hát múa. Nhưng dần sẽ thành lập hẳn một đội nghệ thuật dân gian của buôn. Trang phục, đạo cụ do vợ chồng Yến lo hết. “ Đó mới là gìn giữ được lâu dài cô ạ”. Chúc cho mong ước của em thành sự thật, nhất là nhà hàng đông khách, cho nghệ thuật ẩm thực dân tộc bay xa.
“ Mình thích thì mình làm thôi”. Là Yến yêu văn hóa Ê Đê quá đấy mà.
Vĩ thanh: Xin dẫn lại một câu trong bài đăng trên báo Đăk Lăk của nhà báo Thùy Duyên, rằng “ ông Aê Kiên – nghệ nhân đánh cồng chiêng ở buôn Ea Mấp hết lời khen: “May thằng Niê Hoàng Kiệt lấy được con Yến làm vợ, may mà buôn Ea Mấp có được con Yến làm dâu để khôi phục và giữ gìn được văn hoá Êđê. Bây giờ lớp trẻ đi theo lối sống hiện đại, bỏ quên văn hoá người xưa hết rồi. Người con Êđê cũng không làm được như nó ”.
0 nhận xét